Imperial War Museums
De luchtfoto-collectie van de Imperial War Museums omvat meer dan 133.000 originele glasplaatnegatieven van luchtfoto’s. Deze Air Ministry First World War Official Aerial Photographs Collection is daardoor meteen een buitenbeentje. De collectie staat bekend als de ‘Box Collection’ of de 'Dave Parry Collection, omwille van de houten kisten waarin de negatieven bewaard worden, en door het pionierswerk van een van de voormalige curatoren van het IWM. De collectie is toegankelijk door middel van een steekkaartenindex die is gelinkt aan het kaartengrid van de 1:40.000 kaarten, ontwikkeld door de geografische sectie van het Britse oorlogsdepartement (GSGS War Office).
Aangezien de collectie rechtstreeks afstamt van de luchtverkenningseenheden van het Royal Flying Corps en de Royal Air Force zijn voornamelijk de Britse operatiegebieden bedekt. Vooral voor de Ieperboog en de slagvelden van aan de Somme zijn er zeer grote aantallen beschikbaar. De collectie omvat luchtfoto’s van de Belgische kust zuidwaarts tot voorbij Péronne, maar er zijn evengoed foto’s beschikbaar die tot meer dan 100 km achter de Duitse linies zijn genomen. Onder impuls van onderzoek aan de Universiteit Gent en met financiering van het In Flanders Fields Museum en de regio Nord-Pas-de-Calais zijn circa 20.000 beelden gedigitaliseerd (vooral de regio van de Ieperboog en het Departement Nord-Pas-de-Calais) die via de IWM-website online te raadplegen zijn.
War Heritage Institute / Koninklijk Legermuseum Brussel
De meest noordelijke sector van het Westelijke Front stond bekend als het IJzerfront en werd hoofdzakelijk door het Belgische Leger verdedigd met slechts bij Nieuwpoort een Franse en Britse sector. De complete ‘Collectie Luchtfoto’s 1914-1918’ van het War Heritage Institute (site Koninklijk Legermuseum) omvat circa 45.000 afdrukken van luchtfoto’s van de frontregio tussen Nieuwpoort en Ieper, de kustverdedigingen en het Duitse achterland. Via dit portaal worden circa 1.500 gedigitaliseerde beelden uit deze collectie gepresenteerd. Ze geven een indruk van de rijkdom van de collectie.
Gezien de collectie geordend en beschreven is volgens de toponiemen die de luchtfoto’s bedekken, is het eenvoudig om beelden van specifieke plaatsen terug te vinden. Het gaat hierbij om dorpen en steden, gehuchten, wegen, waterlopen en bossen maar ook om namen van loopgraven of hoeves. Voor meer info of om deze luchtfoto’s te raadplegen kan u terecht in het documentatiecentrum van het War Heritage Institute en in deze publicatie.
In Flanders Fields Museum
Het In Flanders Fields Museum bezit een rijke collectie van meer bijna 2.500 luchtfoto's van het Westelijk Front in België. De collectie is divers en bevat veel unieke beelden. In tegenstelling tot de grote bewaararchieven in Londen en Brussel, worden de luchtfoto’s vooral teruggevonden in fotoalbums die tijdens of kort na de oorlog werden samengesteld en die dus een weerspiegeling zijn van de persoonlijke oorlogservaring van de maker.
Vaak gaat het om unieke luchtfoto's die in albums werden verzameld omdat ze bijzondere taferelen (bv. de heropbouw van Ieper, Nieuwpoort en Diksmuide kort na de oorlog) of specifieke acties (bv. Duitse luchtfoto's van Britse raids op Zeebrugge) toonden, of gewoon om hun esthetische waarde of illustratieve waarde. Ongeveer een derde van de collectie bestaat uit Duitse luchtfoto's. Dankzij talrijke schenkingen en een actief aankoopbeleid groeit de collectie elk jaar. In het kenniscentrum van het museum zijn de luchtfoto’s en tientallen Britse, Duitse en Belgische loopgravenkaarten te raadplegen.
Andere collecties
De Australian War Memorial in Canberra omvat circa 16.000 afdrukken van Britse WO1-luchtfoto’s. De Western Front Aerial Photographs collectie werd kort na de oorlog samengesteld om de Australische slagvelden aan het Westelijke Front in België en Frankrijk te documenteren als bron van informatie voor de officiële geschiedschrijving De foto’s zijn net zoals deze in het IWM raadpleegbaar via het GSGS 1:40.000 grid en omvatten twee clusters van foto’s: enerzijds de Ieperboog en anderzijds de slagvelden aan de Somme.
De enige grote Duitse collectie van luchtfoto’s (BS-Aufklärung) die bewaard is gebleven na de geallieerde bombardementen op Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog is terug te vinden in het Beierse hoofdstaatsarchief in München (Bayerisches-Hauptstaasarchiv - Abteilung 4: Kriegsarchiv). De collectie wordt geschat op ongeveer 300.000 luchtfoto’s en is gerangschikt volgens eenheid die de foto’s genomen heeft. In de praktijk zijn dit bijna uitsluitend Beierse vliegeenheden. De collectie bevat niet enkele beelden genomen boven Frankrijk en België, maar ook de andere fronten zoals Palestina en het Oostfront komen ruimschoots aan bod. De geografische inhoud van de collectie wordt beschreven aan de hand van een catalogus met daarin de summiere beschrijving van de voornaamste gefotografeerde plaatsen. Voor meer info kan je terecht in een gratis publicatie.
